Perşembe, Temmuz 05, 2018

Yakılan dizi Yorgun Savaşçı'nın öyküsü


Türk sinema tarihinin en büyük yapımlarından biri olan Yorgun Savaşçı dizisi, büyük çabalar sonrasında çekilebilmişti. Ancak, Başbakanın emriyle kopyaları yakıldı

Televizyon dizilerine siyasi iktidarın ilgisi bu topraklarda çok eskilere dayanır. Aşağıda "Yorgun Savaşçı dizisinin yapım aşamasını anlatan bir yazı sunuyoruz.


TRT'NİN en büyük projesi. Türk sinema tarihinin en pahalı prodüksiyonu "Yorgun Savaşçı" maceralı çekimi ile de aylardır kamuoyunun ilgisini çekiyor.

Başladıktan birkaç ay sonra engellenen çekim, su sıralarda dört-beş aylık bir gecikme ile yeniden başladı. Ama bu defa da karakış Yorgun Savaşçı'yı engellemek üzere...

Yorgun Savasçı'nın başka özellikleri de var. Bir kere bu büyük prodüksiyonun başarı ile gerçekleşmesi, malzemesinin çoğunu batıdan alan TRT kurumunu yerli yapımlara ve Türk edebiyatına yöneltecek.

Ardından yönetmeliklerde film çekimini aksatan bütün maddeler bu dizi sırasında ortaya çıkacağı için bunların düzeltilmesi yoluna gidilerek, bundan sonraki dizi ve filmlere rahat çekim imkânı sağlanacak. Ve bunun aksini düşünürsek. Yorgun Savaşçı'nın gerçekleşmemesi, önemli bir düş kırıklığı yaratacak. Bu bakımdan da Yorgun Savaşçı, hem TRT, hem de yerli yapımların geleceği bakımından da büyük önem taşıyor.

İsterseniz Yorgun Savaşcı'nın gelişimini ve olaylarını tarih sırası ile bir inceleyelim... (Solda ve altta: Dizinin başrol oyuncuları Meral Orhonsay ile Can Gürzap, iki ayrı sahnede...)

Yorgun Savaşçı, büyük Türk yazarı Kemal Tahir'in yakın Türk tarihine ışık tutan bir eseri. Düzenli ordunun Kurtuluş Savaşı'nda oynadığı rolü ve kahramanlıkları bir tarihi roman özelliği içinde anlatıyor. 1968 yılında Yunus Nadi ödülünü kazanmış.

Şimdiye kadar ciddi bir yapıma imza atmayan TRT, 14 Ekim 1978 tarihli yönetim kurulu kararı ile Yorgun Savaşçı'yı dizi film yapma kararı alıyor. Ve filmin yapımcılığını Beş Hikaye dizisinin de yapımcılığını üstlenen Ömer Serim'e, yönetmenliğini de Aşk-ı Memnu dizisinin yönetmeni Halit Refiğ'e veriyor. Senaryo çalışması Halit Refiğ tarafından yapıldı ve tam yedi ayda tamamlandı.

Bu arada basın organlarında Yorgun Savaşçı ve Kemal Tahir aleyhinde yazılar çıktı. Kurum içinde bazı denetçiler de Yorgun Savaşcı'nın çekilmesine mani olmak istediler. Bunun üzerine TRT yönetim kurulu 7 Ağustos 1979 tarihli toplantısında yeniden dizinin çekimi konusunu ele aldı ve bazı tarihçilerin de fikirleri alınarak Yorgun Savaşcı'nın çekimine ikinci defa ve oy birliği ile karar verildi.

Yönetim kurulunun ikinci kararı üzerine ekip çalışmalarını sürdürdü ve 11 Aralık 1979 günü Yorgun Savaşçı için «Motor» denildi... İstanbul'da Heybeliada, Kandilli, Rumelihisarı gibi yerlerde sürdürülen çekim Sine-Sen ile TRT arasındaki anlaşmazlık yüzünden aksamaya başladı. Askeri yardım olmadan Yorgun Savaşcı'nın çekilemeyeceği anlaşılınca 25 Nisan 1980 günü çekime ara verildi. Bundan kısa bir süre sonra, 2 Mayıs 1980'de TRTGenel Müdürlüğü askeri yardım sağlanıncaya kadar çekimi durdurdu.

Aradan geçen zaman içinde TRT ve film ekibi işin yeniden başlayabilmesi için çalışmalar yaptı. 2 Eylül 1980'de TRT Genel Müdürü Doğan Kasaroğlu başlanabileceğini belirtti. Bu sırada 12 Eylül araya girdi. Ve Genel Kurmay'ın filmin Atatürk Yılı'na yetişmesi için her türlü yardımı yapacağını belirtmesi ile Yorgun Savaşcı'nın çekimine geçildi.

Şu sıralarda gece, gündüz demeden çalışan ekip için yeni bir tehlike başgöstermiş durumda. O da karakış. Anadolu'da çekilecek savaş sahneleri kış yüzünden ilkbahara kalabilir. (Solda: Can Gürzap, Yorgun Savaşçı'dan bir karede...)

Halit Refiğ, Yorgun Savaşcı'nın neyi anlattığı sorusuna şöyle cevap veriyor: «1919- 1920 yıllarının yıkılmış Osmanlı Devleti, işgale uğramış. Ülke karanlığı içinde, bir avuç subayın İstanbul'dan Batı Anadolu'ya geçerek savaştan bezmiş halkın düşmana karşı direnmesi için bir cephe kurmaya çabalamalarını anlatmakta. Yurt savunmasında son hesapta dayanılacak gücün dağınık çeteler değil, düzenli devlet ordusu olduğu gerçeğini ortaya koymaktadır. Yazarının da ifade ettiği gibi «Yorgun Savaşçı», Türk toplumunda ordunun özel yerini belirtmek, son yüzyıldır bütün iç ve dış cephelerde yalnız milli devleti, yani vatanı savunmak için hiç kimseden ve hiçbir rejimden kendisi için çok şey beklemeden vuruşmuş Türk subaylarının dramını vermektedir.»

Atatürk'ün 100. doğum yılında televizyonun ve belki de sanat dünyasının hazırladığı en büyük eser olan Yorgun Savaşçı, şimdiden olaylarla dolu çekimleri ile yapımcılarını yorgun düşürdü. İşin tamamlanması için daha bir süre zaman geçmesi lazım. İki buçuk bölümü çekilen bu süper dizide daha çok tiyatro oyuncuları rol alıyorlar. Onlar da işin heyecanına kendilerini kaptırdıkları için bütün güçleri ile bu dev eserin tamamlanması için çalışıyorlar.

(22 Kasım 1980)