Nostaljinin Sesi: Mart 2018

Saflığın bir simgesi olan yüzü için kesin konuşmak imkansız. Arkaya taradığı saçlarının çerçevelediği çehresi, adeta anlamsızlığın zirvesinde. Bakışları bomboş. Özellikle dudaklarını sarkıttığı zaman insana sadece gülme hissi veriyor.

Tipine gelince... Galiba bu konuda en güzelini Zeki Müren söylemiş:

- «Biraz Fernandel, biraz Belmondo... İşte Kemal Sunal...»

Tipi böylesine karmaşık olan Kemal Sunal son ayların en gözde isimlerinden biri oldu. Peşpeşe çevirdiği komedi filmlerinde yarattığı kişiler öylesine sevilip benimsendi ki kısa zamanda ortalıkta «Kimdir yahu bu adam?» sorusu dolaşmaya başladı.

Şimdi biz bu «Kimdir»in cevabını veriyoruz. Devekuşu Kabere Tiyatrosu'nda Metin Akpınar-Zeki Alasya-Ahmet Gülhan sac ayağından sonra gelen isim olan Kemal Sunal sanat hayatına tiyatro oyuncusu olarak atılmış. 1944 yılında İstanbul'da dünyaya gelen, iki kardeşi olan, Vefa Lisesi'ni bitiren Sunal'ın tiyatroculuk dönemindeki ilk oyunu Kent Oyuncuları'nda sahneye konulan «Fadik Kız»...

Yandaki resim: Kemal Sunal'ın ilk filmi, 1972 yılında saf bir basketbol oyuncusunu canlandırdığı 'Tattılı Dillim' oldu.

Artık rol aldığı oyunların sayısını hatırlamıyor ama iş sinemaya geldi mi bakın neler söylüyor?:

- «İlk filmim 'Tatlı Dillim'... Devekuşu'nda oynarken seyretmişler ve bunun üzerine teklif yapmışlar. Geri zekalı bir basketbolcuyu oynadım. Tuttu... Ardından 'Canım Kardeşim', 'Yalancı Yarim', 'Güllü Geliyor Güllü' ve son olarak 'Oh Olsun'... Bütün bu saydığım filmlerde hep geri zekalı, daha doğrusu salak oldum»

Kemal Sunal adı şimdilik seyircinin yabancı olduğu bir isim. Sadece canlandırdığı tiplere katılırcasına gülen seyirciler, ismini bile bilmiyor. Bakın genç oyuncu bunun misalini nasıl veriyor:

1944 yılında İstanbul'da doğan Kemal Sunal'ın sanat hayatı tiyatro ile başlamış. Genç sanatçı şimdilik sinema ile tiyatroyu beraber yürütüyor ve Devekuşu Kabare Tiyatrosu'nun Zeki Alasya, Metin Akpınar ve Ahmet Gülhan'dan sonraki en önemli oyuncusu.

- «Vizyona çıkan son filmim 'Oh Olsun'un Adana'daki galasına gittim. Seyircinin arasına oturdum. Salon karanlık olduğu için ilgilenmediler bile. Derken adım anons edildi. Salonda çıt yok. Sırtımdan soğuk bir ter boşaldı, 'Rezil oldum' dedim kendi kendime. Fakat sahneye çıkar çıkmaz seyirciler 'Aaa bak bizimki' diyerek alabildiğine alkışlamaya başladı. Ben de derin bir 'Ohhh' çektim.»

Seyircinin bu kadar büyük ilgisi Kemal Sunal'ı ister istemez başrole itti. Arzu Film'in Mart ayında yapacağı filmde Sunal başrol oynayacak. Filmin muhtemel adı «Salak Milyoner».... Filmin yönetmeni ise Ertem Eğilmez. Varın gerisini siz tahmin edin.

Zeki Müren'in söylediği gibi Kemal Sunal gerçekten Fransız sinemasının iki dev oyuncusu Fernandel ve Jean Paul Belmondo'nun karışımı gibi.

Sizlerin de bir fikir edinmeniz için Fernandel ve Jean Paul Belmondo'nun resimlerini yanyana yayınlıyoruz.

(Ses Dergisi - 2 Mart 1974)

Cumartesi, Mart 10, 2018

Müzik Endüstrisi ve Videoklipler

Her ne kadar müzik "işitme" duyumuza hitap eden bir sanat dalı olsa da, uzun bir süredir "göresellikle desteklenmeyen" bir müzik parçasının "müzik"ten saymıyoruz.

Bir müzik parçasının tanıtımını yapmak ve satışlarını artırmak amacıyla görsel bir kalıpla desteklenmesine video klip diyoruz.

Bugün "sadece video klip yayınlayan televizyon kanallarının da varlığı dikkate alınacak olursa, video kliplerin müzik ve eğlence endüstrisinin artık ayrılmaz bir parçası haline geldiğini rahatlıkla söyleyebiliriz.

Video klip yayınına yönelik TV yayınları

Video kliplerin popülerleşmesi ve hızla yayılmasında öncülüğü Avustralya yapmıştır denilebilir. 1974'te Avustralya televizyonlarında yayınlanmaya başlanan "Countdown" ve "Sounds" programları, yeni çıkan albümlerin ve single'ların tanıtımında video kliplerin öne çıkarılmasını sağladı.

BBC'nin ünlü "Top of the Pops" programı 1970'li yılların sonuna doğru yayınlanmaya başladığında artık müzik yapımcıları ve müzisyenler iyice eanlamışlardı ki herhangi bir müzik albümünün satışı grafiğini yükseltmenin en önemli yöntemi "iyi ve akılda kalıcı" video klipler yapmaktı.

ABD'de ise 1 Kasım 1979'dan itibaren yayınlanmaya başlanan "Video Concert Hall" bütün ülkede izlenebilen ilk video müzik programıydı. Haziran 1981 yılında yayına başlayacak olan MTV işte bu fikirlerden ve tecrübelerden yola çıkılarak kurulacaktı.

1981'den 1991'e kadar uzanan yolda video klipler artık "esas TV yayını materyali" olarak değerlendirildikleri özel TV kanallarında gösterilmeye başladılar. 24 saat aralıksız video klip yayını yapan ilk televizyon kanalı MTV Haziran 1981'de yayna ilk başladığında "Video Killed the Radio Star" şarkısının klibini oynatmıştı ki gelinen nokta bundan daha iyi özetlenemezdi.

1980'li yıllarda müziklerinin kalitesinden ziyade "videolarında kullandıkları cinsellik" öğeleri nedeniyle öne çıkan şarkıcı ve gruplar vardı. Video kayıt ve montajının giderek daha ucuz maliteyetlerle yapılabilmesi ve görsel efekt tekniklerinin gelişmesi, mopdern anlamda video kliplerin ortaya çıkmasındaki iki önemli faktör oldular.

Sadece video klip yayınlayan TV kanalları giderek birer ikona dönüştü

1985 yılında MTV kanalı kendi diğer biz müzik kanalı olan VH1 kanalını hayata geçirdi. O zamanlar bu kanalın tam adı "VH-1: Video Hits One" olup, daha yaşlı bir izleyici kitlesine hitap etmek için kurulmuştu.

MTV Europe 1987'de ve MTV Asia 1991'de yayın hayatına başladı. 1987'de MTV Europe yayın hayatına Dire Straits'in 1985 tarihli "Money for Nothing" video klibini oynatarak başladı ki bu şarkıda "I want my MTV" dizelerinin yer almasının yanı sıra bu video klip "bilgisayar animasyonlarının kullanılmasına" da öncülük etmiş oldu.

Aralık 1992'den itibaren MTV yayınladığı kliplerdeki sanatçı ve besteci isimlerinin yanı sıra klip yönetmenlerinin adını duyurmaya başladı. Michel Gondry, Spike Jonze, Stéphane Sednaoui, Mark Romanek ve Hype Williams gibi yönetmen isimleri böylece izleyicilere tanıtılmış oluyordu.

2005'ten günümüze: Internet video kliplerle doldu taştı

1999'dan itibaren kullanılmaya başlayan dosya paylaşım formu Napster, video kliplerin de paylaşılmasını sağlıyordu. 2005'ten itibaren MTV başta olmak üzere diğer bazı video klip kanallarının giderek belgesellere ve reality show tarzında programlara ağırlık vermesi ile YouTube internet sitesinin faaliyete geçmesi hemen hemen aynı zamanlara denk gelmişti.

Gelişen internet teknolojisi, daha hızlı şekilde daha yüksek kalitedeki görüntülerin iletilmesine olanak verdikçe, video klipleri televizyon yerine internetten izlemek çok daha pratik bir hal almaya başladı.

YouTube, web.tv ve Facebook birbirine benzer bir teknoloji kullanarak video kliplerin online izlenmesini yaygınlaştırdıkça, sanatçılar da "video kliplerinin görüntülenme sayısı"nı bir tür başarı kriteri olarak görmeye başladılar.

MP3 – YENİ ÇAĞIN MÜZİK FORMATI

NERDEN ÇIKTI BU VİDEO KLİPLER?

Cem Karaca & Apaşlar - Emrah (Orijinal Videoklip)	Ayferi - Dünya Ne Yalan
Yıldırım Gürses - Affetmem Asla Seni	Ferdi Özbeğen - Gitme Kal Bu Şehirde
Zeki Müren - Yarım Kalan Aşk	David McWilliams - Days of Pearly Spencer
Ayten Alpman - Ömrüm Senindir	Franki Valli & The Four Seasons Can't Take My Eyes off You

Giannis Parios - Mi Milas Türkçe altyazılı	Paul McCartney - Yesterday (LIVE) Original Video
Mavi Çocuklar Deniz Kızı (1967)	Jale - Üzgünüm (1993)
Mireille Mathieu Au bal du grand amour	Vikki Carr - La Nave del Olvido
Joe Dassin - Le chateau de sable	Duran Duran - Notorious (1986) Original music video

Tanju Okan - Kadınım (Orijinal görüntü)	Ali Kocatepe - Kaybolmayan Hayalin
Esin Engin - Sen Bir Meleksin	Nesrin Sipahi - Kanma Arkadaş (1969) Orijinal Plak Kaydı
Ajda Pekkan - Ne Varsa Bende Var	Tanju Okan - Ayyaş (1975) Orijinal Plak Kaydı
Zeki Müren - Veda Busesi	Aylin Urgal - Gerisi Masal

mp3 - Yeni Çağın Müzik Formatı

Dijital çağın müzik dinleme konusunda bize son armağanı olan mp3, şu an en geniş anlamda kullanılan müzik formatı durumunda.

Bilgisayar ve iletişim çağında olduğumuz şu günlerde, müzik dinleme alışkanlığımızı belirleyen ses formatı MP3 adını taşıyor.

Hala audio CD, plak ve (hala kaldıysa?) kaset dinleyenler elbette mevcut olsa da, dijital çağın müzik dinleme konusunda bize son armağanı olan mp3 formatı şu an en geniş anlamda kullanılan müzik formatı durumunda.

Gittiğiniz kafe ve barlarda artık kaset ve plak çalınmadığını fark etmediyseniz, bu haberi bizden duyun. Dahası, radyoda dinlediğiniz şarkılar da artık mp3 formatlı ses dosyaları sayesinde kulaklarınıza ulaşıyor.

Artık sokaklarda kendi akıllı cep telefonlarından müzik dinleyen insanları gördüğümüzde garipsemiyoruz. Oysa mp3 çalar denen aletler bile yakın zamana kadar ne büyük yenilik olarak algılanmıştı değil mi?

Mp3 teknolojisinin geliştirilip yaygınlaşması müzik dinleme alışkanlıklarımızı değiştirmekle kalmadı. Aynı zamanda müzik yapımcılarının ve müzisyenlerin de kar marjlarını ve gelirlerini daralttı. Dahası, müzik yapımcısı şirketler "telif hakları" konusunda yepyeni arayışlara başvurmak zorunda kaldılar. Dijital çağda müzik endüstrisi de kendine yeni bir yol arayışında.

Mp3 teknolojisinin gelişmesine önayak olan araştırmalar 1950'li yıllara kadar uzansa da, gerçek anlamda bu ses kompresyonu formatının mucidinin Almanlar olduğunu ve 1987'de başlayan çalışmalarla bugüne gelindiğini söylemek mümkün.

Mp3 formatının kısa tarihi:

1987 - Almanya'da Fraunhofer Institut dijital ses yayını için EU147 kodlu EUREKA projesi üzerinde çalışmaya başladı.

Ocak 1988 - Moving Picture Experts Group veya kısa adıyla MPEG oluşturuldu. Bu grup, Uluslararası Standartlar Kuruluiu'nun (ISO) Elektroteknik Komisyonuna (ISO/IEC) bağlı bir altkomisyon niteliğindeydi.

Nisan 1989 - Fraunhofer enstitüsü Almanya'da mp3 patentini aldı.

1992 - Fraunhofer ve Dieter Seitzer'in geliştirdiği ses kodlama algoritması MPEG - 1 içine dahil edildi.

1993 - MPEG-1 standardı yayınlandı.

1994 - MPEG-2 geliştirildi ve yayınlandı.

1994 - MP3 formatlı dosyalar Internet üzerinde yayılmaya başladı.

26 Kasım 1996 - ABD'de MP3 patenti verildi.

1997 - NullSoft şirketinin geliştirdiği Winamp ürünün ortaya çıkmasıyla, mp3 formatının kullanılırlığı hızla artmaya başladı.

Eylül 1998 - Fraunhofer patent haklarını talep etmeye başladı. MP3 dosya formatını yaratan, okuyan ve kaydeden herhangi bir yazılım veya donanım geliştiren üreticiler Fraunhofer'e lisans ücreti ödemeye başladılar.

Şubat 1999 - SubPop adlı müzik üretim şirketi MP3 formatında kaydedilen müzik parçalarını dağıtmaya başlayan ilk şirket oldu.

1999 - Taşınabilir MP3 çalarlar piyasaya çıktı

1999 - Dosya paylaşım network'ü Napster'in ortaya çıkmasıyla birlikte, mp3 dosya formatının paylaşımları konusu telif hakları için davalar açılmasına neden oldu. Napster daha sonra kapandı ve satıldı. Ancak mp3 formatının yaygınlaşmasıyla ve yaygın paylaşımıyla paralel olarak telif hakları konusunda müzik yapımcılarının ısrarlı mücadelesi artarak devam ediyor. Ancak genel anlamda başarılı olduklarını söylemek mümkün değil çünkü müzik sektörünün işleyişi ve kar marjları "geri dönülemez" şekilde düşmüş durumda.

2005 - Fraunhofer mp3 lisans kullanım ücretleri olarak 100 milyon Euro kazandı.

Mp3 formatının lisans ücreti uygulama ABD'de geniş ölçüde sona erecek. Ancak bir takım yazılım şirketleri şimdiden "lisans ücreti olmayan" bedava müzik formatları geliştirmek için çalışmaya başlamış durumda.

MÜZİK ENDÜSTRİSİ VE VİDEO KLİPLER

NERDEN ÇIKTI BU VİDEO KLİPLER?

Matt Monro - The Music Played (1968) Türkçe altyazılı	Teoman - İki Yabancı (2000) Orijinal Videoklip
The Platters - Only You (1955)	Tanju Okan - Öyle Sarhoş Olsam ki
Survivor - Eye of the Tiger (1982) original music video	Michael Sherman - Half a World (1972)
Chris de Burgh - Borderline (LIVE) Türkçe altyazılı	QUEEN - The Show Must Go on (1991)

Cem Karaca - Ceviz Ağacı (Gülhane Konseri 1993)	Zeki Müren - Uzat Dudaklarını Öpeyim
Sergio Endrigo - Canzone per te (1968) Türkçe altyazılı	Marc Aryan - Volage Volage (1968) Türkçe altyazılı
Los Iracundos - Puerto Montt (1968) Türkçe altyazılı	Leo Dan - Una Calle Nos Separa (1975) Türkçe altyazılı
Mireille Mathieu - L'Aveugle (1969) Türkçe altyazılı	Susan Shirley - Too Many Tears (1969) Türkçe altyazılı

Marinella & Tolis Voskopoulos - Ego Ki Esy Türkçe altyazılı	Marie Myriam - L'oiseau et l'enfant Türkçe altyazılı
Neşe Karaböcek - At Kadehi Elinden	İlhan İrem - Boşver Arkadaş (1974)
Şükran Ay - Kalbimi Kıra Kıra (1969)	Berkant - Samanyolu (1968)
Erkin Koray - Arap Saçı (1976)	Barış Manço - Yol Verin Ağalar Beyler

Perşembe, Mart 29, 2018

Kamuran Akkor'un Sahnedeki İlk Günleri

Pazar, Mart 18, 2018

Magazin nostalji: 1972 yılında Türk pop müziğinin ışıldayan yıldızları

Magazin nostalji: Kemal Sunal'ın Yeşilçam'daki İlk Günleri

Son yıllarda genç bir komedyen filmlerimizde görünmeye başladı. Kemal Sunal, küçük rollerde bile kendisini sevdirmeyi başarıyor

Cumartesi, Mart 10, 2018

Müzik Endüstrisi ve Videoklipler

mp3 - Yeni Çağın Müzik Formatı